Christopher Columbus và hành trình xuyên Đại Tây Dương

“Anh bạn! Này! Anh bạn!” David cảm thấy tay áo mình bị giật mạnh và mở mắt ra. Trời vẫn còn tối, mặc dù anh cảm thấy mình đã ngủ được khá lâu rồi. “Anh bạn”, một người huýt gió và nói với anh giục giã: “Hãy đi với tôi này anh bạn”. Sau khi thật sự bị thúc vào chân, David mới theo chân một người đàn ông dáng người nhỏ, chắc nịch đang nhẹ nhàng bước đi quanh những chiếc thùng, những cuộn dây thừng và những chiếc cột để tiến đến giữa con tàu.

David cố gắng theo kịp người đàn ông đến mức vài lần suýt vấp. Cuối cùng thì người đàn ông cũng dừng lại ở chân cột buồm. Đó là một chiếc cột rất lớn mà David không ôm xuể, vươn lên trong màn đêm. Chiếc cột dùng làm trụ cho cánh buồm chính, quấn quanh nó là những sợi dây thừng và những cái khóa. Chẳng mảy may nhìn David, người đàn ông chỉ nói: “Lên nào” và dùng tay ra hiệu David đi theo mình.

Chỉ trong vài giây người đàn ông đã biến mất khỏi tầm mắt của David, mau lẹ như động tác trèo của ông ta vậy. David vội vã để bắt kịp ông ta, nhưng anh ta cảm thấy như mình đang bò qua một cái mạng nhện. Tuy nhiên, chỉ trong một quảng thời gian ngắn, anh đã cảm thấy một cánh tay đang nắm lấy lưng áo của mình. Người đàn ông nhỏ bé quả là rất khỏe. Ông kéo David lên, qua miệng chòi trên đỉnh cột buồm. Giờ đây hai người đã đứng ở bên trong chòi.

Rồi người đàn ông thả tay áo ra khỏi David và đặt cả hai tay lên vai anh. “Chào mừng anh bạn. Rất hân hạnh”, ông ta nói khẽ, nhưng lộ rõ vẻ nhiệt tình. “Tôi rất vui được làm quen với anh. Và anh tên là…”

“Tôi là David. David Ponder.”

“À, anh Ponder. Tôi có thể gọi anh là David được không?”

“Dĩ nhiên là được.”

“Tuyệt! Anh có đói không?”

“Không, tôi không đói lắm. Tôi…”

“Tốt. Chúng ta còn rất ít thức ăn và thứ mà chúng ta có chỉ là những con rệp nhỏ!” David hơi nao núng. Rồi người đàn ông lại nói: “Nhưng không có vấn đề gì. Anh sẽ hiểu thôi. Cuộc hành trình của chúng tôi sắp kết thúc rồi.”

Dù trong màn đêm đen như mực, ánh sao phản chiếu trên mặt nước vẫn soi sáng chòi gác. Giờ thì David có thể nhìn người đàn ông rõ ràng hơn. Ông ta có mái tóc màu nâu đỏ, rất xoăn, dài bằng vai. Ông đang đội một chiếc mũ màu xanh lá cây ba mặt chếch về phía sau, phần trước chiếc mũ hướng về bầu trời. Quần áo ông ta, ngoài một chiếc áo làm từ vải bạt rất bền, đều đã rách tả tơi. Chiếc quần xẻ dọc xung quanh mắt cá chân và đôi giày thì gần như hỏng hết – lớp da cứng bao bọc lấy đôi chân ông.

“Tôi có thể hỏi tên của ông được không, thưa ông?”, David hỏi.

“Tại sao không chứ? Tất nhiên là được.” Người đàn ông đặt một tay lên đầu mình. “Tôi quả là thô lỗ. Tôi là thuyền trưởng Colon. Thuyền trường Cristobal Colon, chủ chiếc tàu Santa Maria, rất hân hạnh được phục vụ.” Ông ta khẽ cuối chào.

“Ông Colon phải không?” David hỏi “Columbus ư? Ông chính là Christopher Columbus phải không?”

“Đúng vậy.” Người đàn ông khẽ mĩm cười, cảm thấy hơi bối rối. “Columbus là tên của tôi phát âm theo tiếng Anh, nhưng tiếng Bồ Đào Nha của anh rất trôi chảy. Bổng nhiên tôi cho rằng…”

David nhe rang cười. “Tôi chỉ nói tiếng Bồ Đào Nha đêm nay thôi.”

Columbus nghiên đầu như thể đang cố gắng hiểu điều gì khiến David cho là hài hước. “Tôi hiểu rồi”, ông ta nói, mặc cho David biết rõ là ông ta chẳng hiểu gì cả. Columbus vỗ tay và xoa xoa thật mạnh, rồi nhanh chóng chuyển chủ đề. Ông ta nói: “Dù đêm nay anh có làm gì đi nữa thì đêm nay cũng sẽ sớm trôi qua. Mặt trời sẽ nhanh chóng xuất hiện trước mắt chúng ta!”

Con tàu lắc mạnh lên khi song dâng cao hơn, nhưng David vẫn cảm thấy an toàn và khá là thoải mái. Từ vị trí này, anh có thể nhìn xuống dưới và thấy con tàu không lớn lắm so với sự bao la của biển cả. Chiếc tàu Santa Maria kêu cót két và rên rỉ trong những cơn sóng đang dâng cuộn. Nhìn về phía con tàu, David chỉ có thể thấy sóng của 2 con tàu khác nhau. Chúng cưởi trên những con sóng cách đuôi tàu 90m, đi song song hai bên con tàu dẫn đầu.

“Đó có phải là tàu Nina và Pinta không?” David hỏi.

“Đúng, sao anh biết?”, Columbus trả lời. Cả hai con tàu đều đủ khả năng đi trên biển, tuy không sang trọng bằng con tàu này được.” Ông ta vung tay xuống phía dưới, chỉ về con tàu Santa Maria.

David nín cười và hỏi: “Ông biết mình đang ở đâu không?”

Columbus mĩm cười nói: “Dĩ nhiên là tôi biết rồi. Tôi đang ở chính nơi đây! Anh có biết anh đang ở đâu không?”

David nhìn quanh. “Đại Tây Dương phải không?”

“Tốt! Tốt!”, Columbus vừa nói vừa vỗ vào lưng của David. “Anh đúng là một nhà hàng hải đại tài!”

David cảm thấy hơi bối rối và không mấy dễ chịu. Anh hơi cao giọng hỏi: “Ông thật sự không biết mình đang ở đâu ư?”

Columbus trả lời bằng một câu hỏi: “Liệu việc đó có liên quan đến sứ mệnh mà tôi phải hoàn thành không?”

“Tôi hoàn toàn không hiểu”, David nói.

Rồi Columubus bắt đầu nói: “Tôi đã nghe câu hỏi đó ở dạng này hay dạng khác kể từ khi còn là một đứa trẻ: Ngươi có biết ngươi đang ở đâu không? Ngươi có biết mình là gì không? Colon, ngươi là người có học. Colon, ngươi rất nghèo. Ngươi là con trai một người thợ dệt! Ngươi biết gì về biển cả chứ?” Ông ta lắc đầu một cách khinh bỉ. “Ông có biết mình đang ở đâu không là một câu hỏi ảnh hưởng không nhỏ đến tôi! Giờ thì tôi chỉ có thể trả lời câu hỏi ông có biết mình đang đi đâu không mà thôi! Vì thế hãy hỏi tôi câu đó.”

“Xin lỗi. Hỏi ông…?”

“Hãy hỏi tôi, ông có biết mình đang đi đâu không? Hãy hỏi tôi điều đó.”

“Được thôi”. David nhún vai. “Ông có biết mình đang đi đâu không?”

Chỉ trong vài phút, hai người đàn ông cùng nằm trong chòi gác, cùng nói chuyện với nhau một cách nhỏ nhẹ và dè dặt. Tuy nhiên, đúng vào thời khắc ấy, Columbus nhận được câu hỏi mà ông chờ đợi rất lâu. Ông phấn khích trả lời thật to. Qua làn nước, câu trả lời nghe như giọng nói của Chúa trời. Ông đưa tay chỉ lên bầu trời phương Tây và nói to: “Đúng! Đúng! Tôi biết mình đang đi đâu! Tôi đang đi về một thế giới mới!”

David rùng mình lạnh gáy khi thấy nhà thám hiểm chỉ tay vào bóng tối mịt mù. Trong khoảnh khắc, cả hai cùng im lặng. David hắng giọng phá vỡ sự tĩnh mujch và hỏi: “Ông rời Tây Ban Nha được bao lâu rồi?”

Columbus vừa hạ cánh tay xuống vừa nói: “64 ngày và hôm nay chúng tôi sẽ cập cảng. Hãy nhìn phía sau chúng ta đi.” David quay lưng lại và nhìn thấy một tia sáng trên bầu trời phía đông. “Màn đêm sẽ nhanh chóng biến mất. Và khi đó anh sẽ nhìn thấy đất liền ngay trước mặt con tàu Santa Maria. Vùng đất xinh đẹp với cây cối và hoa trái, động vật và con người. Tất cả sẽ chào đón chúng ta như những người anh hùng! Dòng nước tuôn ra từ lòng đất sẽ mát lạnh và tinh khiết, và sẽ tỏa sáng rực rỡ như được lát kim cương! Đây sẽ là vùng đất biến những ước mơ của con người thành hiện thực – một thế giới huy hoàng do Cristobal Colon giành được trên danh nghĩa của Vua Ferinand và Hoàng hậu Isabella!”.

David rướn người về phía trước, đặt tay lên thành chòi và hỏi: “Có phải Vua Ferdinand và Hoàng hậu Isabella của Tây Ban Nha không?”

Columbus gật đầu. “Chính họ là những người chi tiền cho cuộc thám hiểm này. Vua John của Bồ Đào Nha, đức vua của tôi, đã từ chối cơ hội to lớn này, như rất nhiều vị vua và hoàng hậu của các vương quốc khác. Tôi đã mất 19 năm, anh bạn ạ. Tôi đã phải mất 19 năm để tìm người tài trợ. Suốt 19 năm tôi phải chịu đựng nỗi đau đớn khi bị mọi người làm nhục vì niềm tin của chính mình.”

“Niềm tin nào vậy?” David hỏi.

“Niềm tin…”, Columbus cao giọng: “Không, không phải là niềm tin mà là sự chắc chắn tuyệt đối rằng tôi có thể mở ra một con đường thương mại mới bằng cách đi tàu vượt sang phương Tây. Phương Tây!”

Columbus vừa túm lấy vai David và lắc mạnh, vừa nói: “Bạn của tôi! Thế giới hình cầu! Thế giới không phẳng! Chúng ta đang lái tàu vòng quanh trái đất trên bề mặt của một quả địa cầu. Chúng ta sẽ không trượt ra khỏi một cái bờ tưởng tượng nào cả!”

“Ông có phải là người duy nhất tin vào điều này không?”, David lại hỏi.

“Bây giờ tôi là người duy nhất”, Columbus nói: “Nhưng điều đó không mảy may làm tôi cảm thấy phiền lòng. Chân lý vẫn là chân lý. Nếu 1000 người tin rằng thứ gì đó là ngu ngốc thì nó là ngu ngốc! Thế nhưng chân lý không bao giờ dựa trên sự đồng thuận của các quan điểm. Tôi đã phát hiện ra rằng thà tôi một mình bảo vệ chân lý trong trái tim mình còn hơn là theo một bầy ngỗng ngớ ngẩn tầm thường.”

“Ông nói rằng điều đó chẳng hề khiến ông phiền lòng, ông không hề quan tâm đến việc mọi người nghĩ rằng ông bị… bị điên ư?”, David nói.

Columbus mỉm cười nói: “Bạn của tôi, nếu anh lo lắng về những điều người khác nghĩ về mình, thì anh sẽ tin vào quan điểm của họ hơn cả quan điểm của chính mình. Người nghèo là người để cho tương lai của mình lệ thuộc vào những quan điểm và sự công nhận của người khác. Anh hãy ghi nhớ điều này, nếu anh sợ những chỉ trích, anh sẽ chết vì không làm được gì!”

David cau mày và hỏi: “Nhưng ngay từ đầu đã có bao nhiêu người phản đối ông như vậy thì làm sao ông có thể bắt đầu được?”

“Bắt đầu, kết thúc – hai điểm nút của một cuộc hành trình đòi hỏi niềm đam mê cháy bỏng”, Columbus đăm chiêu nói. David nhìn chằm chằm vào người đàn ông vĩ đại. “Niềm đam mê!” Ông nhắc lại bằng một tiếng thì thầm đầy thuyết phục: “Niềm đam mê là một sản phẩm của trái tim. Niềm đam mê là trợ thủ đặc lực của anh khi anh có một giấc mơ lớn. Niềm đam mê tạo ra niềm tin và biến những cái tầm thường thành vĩ đại! Niềm đam mê của anh sẽ khuyến khích những người khác đi theo anh và cùng anh theo đuổi giấc mơ. Với niềm đam mê, anh sẽ vượt qua mọi trở ngại tưởng không thể vượt qua được. Nhờ đó không ai có thể khiến anh dừng lại!”

David định đưa ra một câu hỏi khác thì Columbus đã đưa tay ra hiệu cho anh im lặng. Ông nói “Bạn của tôi, xin anh hãy yên lặng trong chốc lát.” David làm theo và cũng dõi theo ánh nhìn của Columbus về bầu trời phía tây. Mặt trời đang xé tan đường chân trời đằng sau họ và tỏa sáng rực rỡ làm lấp lánh hàng vạn dặm biển bao la. Columbus nhìn chăm chú vào phía trước, tập trung hết sức mạnh của mình nhìn ra khoảng không xa thẳm. Trong đúng một phút ông không hề cử động. Rồi hai phút… và mười phút trôi qua. Chỉ đôi mắt ông là di chuyển khi ông đưa mắt nhìn dòng nước xa thẳm chạm đến chân trời.

Sau gần một nữa giờ đồng hồ, Columbus mới bắt đầu đứng thẳng lưng và dụi mắt. “Không có gì ư?”, David hỏi khẻ.

“Có thứ gì đó”, Columbus nói.

“Đó là cái gì vậy?”, David nhìn quanh bối rối. “Ông nhìn thấy đất liền phải không!”

“Đúng vậy”, người đàn ông vĩ đại trả lời ngắn gọn.

David cau mày. Anh vẫn đang cố gắng căng mắt ra để có thể nhìn thấy thoáng thoáng thứ mà Columbus quả quyết mình đã nhìn thấy. “Ông làm ơn chỉ cho tôi đi.”

“Ponder này”, Columbus nói: “Anh đang nhìn sai hướng rồi đó. Hôm nay, anh sẽ không nhìn thấy đất liền ở mũi tàu của tôi. Anh chỉ có thể nhìn thấy đất liền khi anh nhìn vào mắt tôi mà thôi.”

David quay đầu lại. Anh cảm thấy như mình đang bị lừa. Anh nói đầy phẫn nộ: “Nghĩa là chẳng hề có đất liền phải không?”

Columbus trả lời: “Có, có đất liền và đất liền ở chính đó.” Ông lại chỉ về phía mũi tàu. “Tôi nhìn thấy đất liền rõ như tôi nhìn thấy anh vậy. Tôi đã nhìn thấy đất liền trong gần 20 năm. Và ngày mai anh cũng sẽ nhìn thấy đất liền. Chúng ta sẽ nhìn thấy nó khi màn đêm tan đi và nó sẽ hiện ra ngay phía trước con tàu Santa Maria.”

David ngừng thở trong giây lát. Tóc anh kêu sột soạt trong làn gió nhẹ thổi đều đều khi anh nhìn sâu vào đôi mắt người đàn ông đang đứng trước mặt anh. Anh thấy trong đôi mắt đó niềm đam mê và niềm tin đã tiếp sức mạnh cho chuyến đi định mệnh của ông. David tự hỏi: “Tôi đã có thể đạt được điều gì nếu tôi có một tinh thần mạnh mẽ như thế này?”

“Thưa thuyền trưởng!”

David chớp mắt. Tiếng gọi từ phía dưới phá vỡ phút suy tư của anh.

“Thưa thuyền trưởng!”

Hai người vươn mình qua miệng chòi. Ngay phía dưới họ có bốn người đàn ông. Họ ra hiệu cho Columbus xuống dưới cùng họ.

Columbus bĩu môi và thở dài. David bèn hỏi: “Có vấn đề phiền toái gì ư?”

Columbus trả lời khi đang đưa chân qua miệng chòi: “Chắc chắn là có vấn đề. Vì họ là những sĩ quan của tôi.”

David trèo qua miệng chòi, cố hết sức để theo kịp chuyển động mau lẹ của người thủy thủ. Thế rồi cuối cùng anh cũng đã đến boong tàu Santa Maria, anh nghe thấy hàng loạt những vọng nói vang lên. Viên thuyền phó trong rất cao ráo và cuồn cuộn cơ bắp, mặc dù mặc đồ giống hệt thuyền trưởng của mình. Mái tóc dài màu đen của anh ta được cột thành kiểu tóc đuôi ngựa và thả trên vai, buông xuống đằng trước chiếc áo sơ mi. Râu anh ta cũng cạo sạch sẽ giống ba người còn lại. Dẫn đầu nhóm phản đối thuyền trưởng có họ, thuyền phó Juan Garson thay mặt tất cả nói: “Thưa thuyền trưởng, tất cả các thủy thủ của ngài đều nhất trí rằng chuyến đi này đã kết thúc! Đã đến lúc chúng ta phải quay trở về.”

Columbus nhìn đám người và nói: “Nhưng chúng ta gần đến nơi rồi! Chúng ta đã vượt qua phần khó khăn nhất của chuyến đi. Ngày mai các anh sẽ nhìn thấy đất liền. Đó sẽ là vùng đất tươi đẹp với cây cối, hoa quả và…”

“Đủ rồi!”, Juan Garson hết lên: “Chúng tôi đã nghe điệp khúc buồn này suốt nhiều tuần nay. Thưa thuyền trưởng, lẽ ra ngài phải thấy rõ rằng tất cả những người ở đây đều đã tiến đến giới hạn chịu đựng của họ rồi chứ!”

Columbus mỉm cười gượng gạo: “Tôi nhìn thấy những con người không biết được những giới hạn mà họ có thể đạt tới.”

Juan Garson nhắm mắt lại như thể cố kìm nén bản thân mình: “Thưa ngài! Các thủy thủ và tôi đã quyết định quay trở lại. Tất cả chúng tôi đều đứng về một phía!”

Garson và những người khác quay bước toan đi thì bị giật lại bởi giọng nói như sấm của vị thuyền trưởng. “Các anh!”, Columbus la lên. Các thủy thủ đều dừng lại và đối diện với ông. Lần này, ông hạ giọng xuống một chút và nói: “Các anh, tôi có cần nhắc nhở các ảnh rằng chúng ta chỉ có đủ thức ăn và nước uống cho không đầy 10 ngày không. Quay ngược lại hành trình là nước đi của một kẻ ngốc. Nó không chỉ đồng nghĩa với thất bại mà đồng nghĩa với các chết không thể tránh khỏi! Nhân danh chúa tôi đề nghị các anh cùng suy nghĩ! Chúng ta đã lênh đênh trên biển suốt 64 ngày nay! Vậy các anh định quay về cảng nào? Con đường duy nhất của chúng ta là tiếp tục cuộc hành trình! Hi vọng duy nhất là chúng ta khẩn trương!”

Đám người đứng cuối đầu. Dường như họ không chỉ thua kém hơn mà chòn bị khuất phục hoàn toàn. Garson lại lên tiếng, giọng nói dịu đi đôi chút. “Liệu điều đó có trở thành hiện thực không, thuyền trưởng? Liệu chúng ta có thấy được đất liền không?”

Columbus tiến đến đặt tay lên vai người đàn ông cao lớn hơn mình. “Liệu điều đó có trở thành hiện thực không Garson? Tôi nói với anh rằng “không”, nhưng chưa một con người thực tế nào có thể làm chuyện gì lớn lao cả! Liệu chúng ta có tìm thấy đất liền không? Có! Có! Chúng ta sẽ tìm thấy đất liền, nhưng đó chỉ là một phần nhỏ trong những phát hiện của các anh.” Columbus chỉ tay vào ngực của viên chỉ huy trưởng. “Anh sẽ tìm thấy một trái tim khát khao thành công mà anh chưa hề biết đến sự tồn tại của nó. Anh sẽ tìm thấy một Juan Garson có thể lãnh đạo những người đàn ông khác đến với thế giới mới của chính họ! Anh sẽ tìm thấy… sự vĩ đại!”

Garson đứng thẳng lưng và thở thật sâu. “Xin tha thứ cho sự xấc láo của tôi, thưa thuyền trưởng, tôi…”

“Hãy quên điều đó đi”, Columbus vừa nói vừa ra hiệu cho mọi người giải tán. “Đi đi, Juan Garson. Hãy chỉ huy những người của anh, và hãy giữ vững niềm tin!”

Khi các thủy thủ đều đã đi khỏi, Columbus lại chèo lên chòi gác một lần nữa. David trèo lên theo ông và lần này anh cảm thấy dễ dàng hơn nhờ ánh sáng ban ngày. Tuy nhiên, một lần nữa, Columbus lại phải nắm lưng áo David vào kéo anh vào trong chòi.

David nín thở và quan sát Columbus dựa lưng vào cột buồm, tiếp tục dán mắt nhìn về chân trời phía tây. “Cho phép tôi hỏi một câu được không?” David nói khẽ.

“Dĩ nhiên là được”, Columbus trả lời.

“Lúc ở dưới kia ông có ý gì khi nói với người sĩ quan của mình rằng anh sẽ tìm thấy một trái tim khát khao thành công?” Columbus hít vào và thở khẽ ra một hơi trước khi trả lời. “Hầu hết mọi người đều thất bại khi họ cố gắng làm điều gì đó nhưng lại thiếu một trái tim quyết đoán. Tôi có nên làm thế không? Tôi không nên làm thế? Tôi nên đi tiếp? Hay nên quay lại? Thành công đòi hỏi sự cân bằng về tình cảm của một trái tim kiên định. Khi phải đối mặt với một thách thức, một trái tim kiên định sẽ tìm kiếm một giải pháp. Một trái tim thiếu quyết đoán sẽ tìm kiếm một lối thoát.”

Columbus hắng giọng, khe khẽ ho và nói tiếp: “Một trái tim kiên định không bao giờ chờ đợi những điều kiện hoàn toàn chính xác. Tại sao vậy? Bởi vì các điều kiện không bao giờ hoàn toàn chính xác. Sự thiếu quyết đoán sẽ làm hạn chế [quyền lực của] Thượng Đế và khả năng thực hiện phép màu trong cuộc sống cảu Người. Người đã ban cho anh tầm nhìn – hãy tiến lên! Chờ đợi, băn khoăn, hoài nghi, thiếu quyết đoán chính là chống lại Chúa.”

Columbus không rời mắt khỏi mặt nước, đưa tay lục tìm trong chiếc áo vest và lấy ra một mảnh giấy da. “Tặng cho anh”, ông nói ngắn gọn, đưa mãnh giấy còn chưa gấp cho David.

David nhận lấy mảnh giấy màu vàng, nhìn chằm chằm vào nó và nói: “Ông sẽ tìm thấy thế giới của mình.”

Đôi mắt vẫn nhìn đăm đăm về phía trước, Columbus khẽ nói: “Tôi biết điều đó.”

David mỉm cười, lắc đầu băn khoăn và hỏi: “Làm sao ông biết?”

Columbus quay lại nhìn David. “Tôi có một trái tim kiên định”, ông nói rồi quay lưng lại.

David không nói gì trong một giây. Ông cảm thấy một cảm giác kinh sợ thuần khiết nhất đối với người đàn ông không biết gì nhưng dường như biết tất cả mọi thứ. Anh mở miệng ra và lại nói: “Nhưng làm cách nào?”

“Anh Ponder”, Columbus ngắt lời. Ông đặt tay lên vai David. “Đã đến lúc anh đọc thông điệp mà tôi trao cho anh. Anh hãy nghiền ngẫm nó thật kỹ, bởi vì chỉ trong những từ này anh mới có thể tìm thấy một trái tim khát khao thành công mà anh chưa từng biết tới sự tồn tại của nó. Anh sẽ tìm thấy một David Ponder có thể lãnh đạo những người khác đến những thế giới mới của chính họ. Anh sẽ tìm thấy sự vĩ đại!”.

Trích trong quyển “7 quyết định làm nên thành công” của Andy Andrews

Trần Trí Dũng